آنچه درباره تکان های هواپیما باید بدانید!

اگر از تکان‌های هواپیما در طول سفر وحشت دارید، ما در این متن قصد داریم آنچه درباره تکان های هواپیما باید بدانید را، با شما مطرح کنیم، تا بتوانید براحتی با این قضیه کنار بیایید و بر ترس خود غلبه کنید.

در حالت‌های مختلف پرواز، اغلب با لرزش‌ها و تکان‌های شدیدی روبه‌رو می‌شویم. این تکان‌ها ممکن است برای برخی از مسافران  نگران کننده باشد، اما نیاز به نگرانی نیست. هواپیماها در سراسر جهان، هنگام عبور از چاله‌های هوایی با تکان‌های شدید مواجه می‌شوند. چاله هوایی یک اصطلاح عامیانه است که به یک حالت خاص ترمودینامیکی در هوا اشاره دارد. وقوع تغییرات ناگهانی دما باعث حرکت لایه‌های هوا می‌شود و سبب ایجاد ستونی از هوا به سمت بالا می‌گردد. در صورت ورود هواپیما به این شرایط، همراه با این ستون هوا به بالا کشیده می‌شود و پس از عبور از این محدوده، به ارتفاع اولیه برمی‌گردد.

گاهی این تکان‌ها ناشی از برخورد با جریان‌های هوایی مخالف است. با این حال، تمام این اتفاقات در سیستم ایمنی و ساختار هواپیماهای امروزی پیش‌بینی و برنامه‌ریزی شده‌اند، بنابراین نگران نباشید و سعی کنید با خاطری آسوده از پرواز خود لذت ببرید. البته شدت و مقدار این تکان‌ها به نوع و ویژگی‌های هواپیما و ارتفاع پرواز بستگی دارد. هواپیماهایی که سنگین‌تر و سریع‌تر هستند و دارای ساختار ایرودینامیکی بهتری هستند و در ارتفاعات بالاتر پرواز می‌کنند، کمتر تحت تأثیر جریان‌های هوایی قرار می‌گیرند.

در این مقاله از وبلاگ هواپیمایی سپهران، تمام، آنچه درباره تکان های هواپیما باید بدانید را بیان خواهیم نمود.

علت لرزش کمتر در هواپیماهای بزرگتر

پرواز با هواپیماهای بزرگتر از دیدگاه مسافران مزایای زیادی دارد؛ این نوع هواپیماها، عموماً سریع‌تر به فرودگاه وارد یا از آن خارج می‌شوند و قادرند در فضاهای محدودتری، از جمله شهرها یا جزایر با باندهای فرودکوتاهتر فرود آیند. همچنین، این هواپیماها معمولاً انعطاف‌پذیرتر از هواپیماهای کوچکتر هستند.

با این حال، هنگام برخاستن هواپیما، ممکن است تفاوت‌هایی بین این دو نوع هواپیما وجود داشته باشد. برای مثال، در هواپیماهای کوچکتر، تکان‌ها و حرکات بالا و پایین بیشتر احساس می‌شوند، در حالی که در هواپیماهای بزرگتر ممکن است این تکان‌ها کمتر احساس شود.

کاپیتان جان کاکس، مدیر عامل سیستم‌های کاربردی امنیتی، این دیدگاه را تأیید نمی‌کند. وی معتقد است که خلبان‌ها در این موقعیت‌ها می‌توانند تأثیرگذار باشند، اما فرآیند برخاستن به قدری پیچیده و انعطاف‌پذیر است که خلبان‌ها توانایی دخالت کمی در آن دارد.

دلایلی وجود دارد که باعث می‌شود هواپیماهای بزرگتر هنگام برخاستن کمتر تکان بخورند. این دلایل شامل مسائلی مانند آیرودینامیک، موتورها و چرخهای هواپیما می‌شود، که از قوانین فیزیک و طراحی خود هواپیما ناشی می‌شوند.

لرزش در هواپیما: تلاطم چقدر خطرناک است؟

در واقع هواپیماها طوری طراحی شده‌اند که مقدار قابل توجهی از تنش‌ها و تکان‌ها را تحمل کنند و حاشیه ایمنی زیادی در طرح‌ها تعبیه شده است به طوری که حتی تلاطم‌های بسیار شدید نیز از محدوده طراحی ایمن هواپیما عبور نمی‌کند. برای مثال، میزان تلاطم مورد نیاز برای خم کردن یک بال، چیزی است که حتی بیشتر خلبانان در طول عمر سفر تجربه نخواهند کرد.

بال‌ها طوری طراحی شده‌اند که 1.5 برابر باری را که معمولاً در پرواز تجربه می‌کنند، تحمل کنند. این بدان معناست که نوک بال‌ها در طول آزمایش تا 90 درجه خم می شوند. خم شدن یک بال در پرواز با طراحی در نظر گرفته شده است،زیرا بال هواپیما اگر بسیار سفت و سخت باشد، براحتی می‌شکند. آسمان‌خراش‌ها نیز به این شکل طراحی شده‌اند تا کمی تکان بخورند، این امر آنها را بسیار قوی‌تر می‌کند.

تلاطم یا تکان های هواپیما چه مفهومی دارد؟

در ساده‌ترین معنای آن، تلاطم یک اختلال در هوا است و بی‌شباهت به حرکت امواج و جریان‌های دریایی نیست. اگر هیچ مانعی بر سر راه موج ورودی نباشد، به خوبی «جریان» می‌یابد، اما اگر به دیوار دریایی برخورد کند،  شکسته می‌شود و می‌توانید اختلال در موج را ببینید. با جریان یافتن هوا بر روی سازه‌های دست‌ساز و زمین‌های طبیعی مانند کوه‌ها، جریان هوا مختل شده و باعث می‌شود هوای بالا و اطراف آن متلاطم شود. بنابراین اگر از فرودگاهی نزدیک به رشته کوه یا زمین‌های بسیار تپه‌ای بلند شوید یا فرود بیایید، احتمال بیشتری وجود دارد که این نوع تلاطم را در طول پرواز و مدت کوتاهی پس از برخاستن هواپیما تجربه کنید.

تلاطم در ارتفاعات بیشتر به احتمال زیاد ناشی از شرایط آب و هوایی، همچنین ایجاد اختلاف فشار است که دوباره جریان هوا را مختل می کند. هواپیما در واقع جهت هوای متلاطم را دنبال می‌کند که ممکن است بالا یا پایین یا پهلو به پهلو باشد. اینکار اغلب باعث افت سریع ارتفاع می‌شود که با بلندشدن از صندلی خود احساس می‌کنید، یا حتی یک صعود که شما را به سمت صندلی خود فشار می‌دهد. هنگامی که در داخل کابین هواپیما نشسته اید، این حرکات تشدید می‌شود و ممکن است احساس کنید هواپیما بسیار بیشتر از آنچه که بنظر می‌رسد، حرکت کرده است.

پرواز در توربولانس به چه معناست؟

پرواز در تلاطم زمانی اتفاق می افتد که هواپیما در جریان پرواز دچار اختلال در جریان هوا شود. هواپیماها می توانند در تلاطم تکان بخورند. در حالی که برخی از آنها می توانند خفیف و یاشدید باشند. خلبانان می توانند در صورت بروز تلاطم به مسافران اطلاع دهند و همه مسافران ملزم به بستن کمربند ایمنی خود هستند. بستن کمربندهای ایمنی بسیار حائز اهمیت است. این تکان‌ها بسته به وضعیت جریان نامنظم هوا، ممکن است کوتاه یا طولانی باشد.

آیا امکان سقوط هواپیماها به دلیل تکان‌های مداوم وجود دارد؟

اگر همواره نگران سقوط هواپیما در پی تکان‌های مکرر هستید، بهتر است بدانید این تلاطم و تکان‌ها باعث سقوط هواپیما نمی‌شود. هواپیماها طوری طراحی شده‌اند که از انواع تکان‌ها جان سالم به در ببرند. تلاطم‌های شدید ممکن است ترسناک به نظر برسند. با این حال، خلبانان به طور ویژه در اینباره آموزش می‌بینند. تنها کاری که در این مواقع بایدانجام دهید اینست که کمربند ایمنی خود را ببندید و تا پایان تکان‌ها آرام باشید. این تلاطم ممکن است دقایقی بیشتر طول نکشد، این امر کاملا عادی است، بنابراین خونسردی خود را حفظ کنید، تا این زمان را نیز سپری کنید.

علت تکان های هواپیما در هوای صاف

درست است که تکان‌های هواپیما در هوای صاف ممکن است برخی از افراد را متعجب کند. این تکان‌ها معمولاً به دلیل پدیده‌های جوی ناشی از تغییرات دما و فشار هوا در ارتفاعات مختلف ایجاد می‌شوند. یکی از این پدیده‌ها، چاله‌های هوایی هستند که به عنوان عامل اصلی تکان‌های هواپیما در هوای صاف اشاره شده است.

چاله‌های هوایی پدیده‌ای هستند که ناشی از تغییرات ناگهانی دما و فشار هوا در ارتفاعات مختلف هستند. این تغییرات معمولاً در ارتفاعات بالا و در لایه‌های مختلف جو اتفاق می‌افتد. زمانی که هواپیما به یک چاله هوایی وارد می‌شود، در معرض تحرکات شدید هوا قرار می‌گیرد که ممکن است به شکل تکان‌ها و لرزش‌ها برای مسافران احساس شود.

بنابراین، تکان‌های هواپیما در هوای صاف بیشتر به دلیل تغییرات دما و فشار هوا و همچنین بالا رفتن گرمایش جهانی است که در ارتفاعات مختلف رخ می‌دهد که می‌تواند باعث ایجاد حرکتهای هوایی ناگهانی شود و این حرکات به صورت تکان‌ها و لرزش‌ها به هواپیما منتقل شود.

علت تکان هواپیما از نظر مهندسی هوانوردی

هواپیماها به واسطه ترکیبی از موتورهای جت یا پروانه که حرکت هواپیما را به سمت جلو پردازش می‌کنند و همچنین بال‌های مهندسی‌شده ماهرانه‌ای که آن را به سمت بالا می‌کشند، در هوا پرواز می‌کنند. به گفتهٔ ناسا، ارتفاعی که هواپیما به آن می‌رسد، به شکل، اندازه، وزن هواپیما و همچنین سرعت حرکتی که در آن قرار دارد، بستگی دارد. هواپیماهای بزرگتر دارای وزن بیشتری هستند و بنابراین شتاب کمتری دارند. این شتاب کمتر می‌تواند منجر به برخاستن آرام‌تر شود که برای مسافران راحت‌تر به نظر می‌رسد.

یک دلیل دیگر که برخاستن در یک هواپیمای بزرگ راحت‌تر است، تعداد موتورهای جمبوجت است. بیشتر هواپیماهای مسافری دارای چهار موتور هستند؛ این در حالی است که هواپیماهای کوچکتر تنها دو موتور دارند. احتمالاً فکر می‌کنید تعداد بیشتر موتورها به معنای سرعت و کارایی بیشتر است و در نتیجه یک پرواز راحت‌تر، اما وزن هواپیما هم در بلند شدن آن نقش مهمی بازی می‌کند.

داستانی دیگر از تکان‌های هواپیما | مقایسه انواع هواپیماها

پرواز هواپیماهای چهارموتوره بزرگ به طور کلی کمی آرام‌تر از جت‌های دوقلوی مدرن است. در هواپیماهای چهارموتوره، سه موتور دیگر نیروی لازم برای بلند شدن را فراهم می‌کنند، در حالی که در هواپیماهای کوچک تنها یک موتور وجود دارد. به این معنی که جت‌های دوقلو نسبت به هواپیماهای سه یا چهارموتوره قدرتشان نسبت به وزنشان بالاتراست.

هرچند که هواپیماهای کوچک‌تر ممکن است سریع‌تر پرواز کنند، اما تکان‌های هوایی را بیشتر احساس می‌کنند. به دلیل اینکه هواپیماهای بزرگ‌تر وزن بیشتری دارند، و کمتر تحت تأثیر این تکان‌ها قرار می‌گیرند.

یک تفاوت دیگر به تعداد چرخ‌های هواپیماهای بزرگ و کوچک برمی‌گردد. جت‌های بزرگ دارای چرخ‌های بیشتری هستند که باعث ثبات بیشتر هواپیما می‌شود؛ هرچند که این تفاوت تا این حد چشمگیر نیست. البته برخی کارشناسان برخاستن راحت‌تر هواپیماهای بزرگ‌تر را به یک ترفند بصری نسبت می‌دهند. در هواپیماهای بزرگ‌تر، مسافران از زمین دورتر قرار می‌گیرند.

شناخت این نکات درباره شرایطی که لرزش‌ها را ایجاد می‌کنند و اقداماتی که برای مواجهه با آن‌ها انجام می‌شود، می‌تواند به طور قابل توجهی اطمینان‌بخش باشد. در واقع، تکان‌های هواپیما بخشی عادی از سفرها هستند و اگر خلبان‌ها برای مقابله با آن‌ها مهارت کافی داشته باشند، هیچگاه به مشکلی برنخورند. به عبارت دیگر، می‌توان تکان‌های هواپیما را با دست‌اندازهای جاده‌های زمینی مقایسه کرد. همانطور که راننده از وجود دست‌انداز در جاده آگاه است و نحوه مواجهه با آن را می‌داند، خلبان نیز از این موضوع آگاه است و برای مواجهه با آن آموزش دیده است.

نتیجه گیری

تکان‌های هواپیما بخشی طبیعی از تجربه پرواز هستند که به دلایل مختلفی از جمله تغییرات ناگهانی دما و فشار هوا در ارتفاعات مختلف، ساختار هواپیما و تعداد موتورهای آن رخ می‌دهند. هواپیماهای بزرگ‌تر به دلیل وزن بیشتر و تعداد موتورهای بیشتر معمولاً پرواز آرام‌تری دارند و کمتر تحت تأثیر تکان‌ها قرار می‌گیرند. با این حال، حتی در هواپیماهای کوچک‌تر نیز، تکان‌های هواپیما به ندرت خطرناک هستند و خلبانان برای مواجهه با این شرایط به خوبی آموزش دیده‌اند. آگاهی از علل تکان‌های هواپیما و اقداماتی که برای کاهش اثرات آن‌ها انجام می‌شود، می‌تواند به اطمینان خاطر مسافران کمک کند و تجربه پرواز را برای آن‌ها راحت‌تر و مطمئن‌تر کند. در نهایت، تکان‌های هواپیما را می‌توان به دست‌اندازهای جاده‌ای تشبیه کرد؛ همان‌طور که رانندگان با مهارت از این دست‌اندازها عبور می‌کنند، خلبانان نیز به خوبی از عهده تکان‌های هواپیما برمی‌آیند.

سوالات متداول