کویر ریگ جن (مثلث برمودای ایران) سفری رازآلود به کویر مرموز ایران
- Amin Abadeh
- 5 ماه پیش
در سال‌های اخیر، منطقه‌ای پررمزوراز در کویر پهناور ایران کنجکاوی بسیاری از گردشگران ماجراجو در سراسر جهان را برانگیخته است. کویر ریگ جن که در بین گردشگران به «مثلث برمودای ایران» شهرت دارد، محل وقوع پدیده‌های غیرقابل توضیح است، این منطقه در سال‌های اخیر و پس از یک سری گزارش‌ها از رویدادهای عجیب‌وغریب به نقل از مسافران و مردم محلی، توجه مردم در سطح بین‌المللی را به خود جلب کرد. این گزارش‌ها شامل خرابی‌های مکانیکی ناگهانی و غیرقابل توضیح در وسایل نقلیه، خرابی دستگاه‌های الکترونیکی و حتی مواردی از افراد مبتلا به توهم بود. همانند مثلث برمودا در اقیانوس اطلس، نظریه‌هایی برای توضیح این رویدادهای عجیب‌وغریب، از نیروهای ماوراء طبیعی تا توضیحات علمی ارائه شده است. تا انتهای مطلب با وبلاگ سپهران همراه و همسفر شوید.
ریگ جن با پهنه‌ای برابر با ۳۸۰۰ کیلومترمربع، یکی از بکرترین و ارزشمندترین مناطق کویری ایران است که به سبب ویژگی‌های خاص زمین‌شناسی از جمله وسعت زیاد و نداشتن چشمه یا چاه آب، تا همین اواخر که چند گروه بیابان‌گرد با امکانات مناسب به آن پای گذاشتند، پای هیچ انسانی به آن باز نشده و هیچ نشانه‌ای از حیات در آن گزارش نشده است.
در بیشتر نقشه‌ها نمی‌توان ردی از این منطقه یافت؛ تنها دو کویرشناس اروپایی در سفرنامه‌های خود به وجود چنین کویری در ایران اشاره کرده بودند.
مثلث برمودای ایران در کویر گسترده‌ی ایران، یکی از گرم‌ترین و خشک‌ترین نقاط روی کرده زمین قرار دارد. برای این منطقه کویری که حاصل فرسایش دشت بزرگ مرکزی ایران و پوشیده از تپه‌های شنی و باتلاق‌های نمکی است، مرز مشخصی وجود ندارد. اما به‌صورت اجمالی می‌توان گفت: ریگ جن گستره‌ای است در جنوب غربی و غرب دشت کویر که از سمت شمال به جنوب سمنان و جنوب شرق گرمسار، از سمت غرب به پارک ملی کویر و تنگ ظلمات، از سمت شرق به محور ارتباطی جندق معلمان و از سمت جنوب به شمال انارک و چوپانان می‌رسد.
کویر دشت لوت، محل مثلث برمودای ایران در جنوب شرقی ایران قرار دارد. این بیابان یکی از بزرگ‌ترین بیابان‌های نمک در جهان است که مساحتی حدود 51800 کیلومتر مربع را دربردارد. این بیابان را به خاطر نمک‌زارهای وسیع، تپه‌های ماسه‌ای و فلات‌های صخره‌ای‌اش می‌شناسند.
ارتفاع متوسط ریگ جن به غیر از تپه‌های ماسه‌ای بین ۶۸۰ تا ۷۲۰۷ متر متغیر است؛ کم‌ارتفاع‌ترین تپه در شمالِ ریگ جن و بالاترین ارتفاعِ آن در محدوده غربی قرار دارد. کاهش ارتفاع در نواحی شمالی و بالابودن سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه، کویرهای رسی خیس و باتلاق‌های نمکی را به‌وجودآورده است.
آب‌وهوای منطقه تحت تأثیر فلات مرکزی ایران، خشک و بیابانی است. میزان تبخیر در آن بیشتر از بارش‌های جوی، تابستان بسیار گرم و خشکی و تغییرات فصلی آب‌وهوا از جمله تابش آفتاب در آن بسیار زیاد است. اختلاف دما در بخش‌های شمالی و جنوبیِ ریگ جن چندان قابل اعتنا نبوده و بین ۴۸ + تـا ۵۰+ درجه سانتی‌گراد در تیرماه نوسان دارد. بیشینه رطوبت مربوط به آذرماه با ۷۱ درصد و کمینه آن مربوط به خردادماه با ۲۲ درصد است.
مناطق باتلاقی و دشتی شمال و مرکز ریگ جن تقریباً فاقد هرگونه پوشش گیاهی است؛ اما در حاشیه بیرونی مناطق استپی یا در مجاورت کوه‌های نخجیر و سیاه‌کوه، در محدوده شمال غربی و غربی این منطقه، به‌صورت محدود می‌توان گونه‌های گیاهی چون سالسولا، اشنان تاغ گز، خارشتر، جو وحشی، باریجه، نعنا کوهی، کاهوی وحشی، اسکنبیل، کلاه میرحسن، قیچ، کاروان‌کش، روناس، دم گاوی و چوبک را مشاهده کرد.
پراکندگی جانوری نیز در این منطقه تحت تأثیر پوشش گیاهی آن تقریباً متمرکز به بخش‌های حاشیه‌ای است. جبیر و گور ایرانی را در محدوده سینه‌کوه، دهانه چاه گرگ، تنگ ظلمات و همین‌طور دامنه‌های کافرکوه گزارش داده‌اند. در منطقه دم‌ریگ هم به علت افزایش پوشش گیاهی گونه‌هایی چون روباه شنی، گربه شنی، کاراکال، خرگوش، جرد، پامسواکی مشاهده شده‌اند. انواع مار و عقرب، انواع آکاما و جکو، شاهین، سارگپه بیابانی، عقاب طلایی، گرگ و شغال هم در این محدوده دیده شده‌اند.
کویر سمنان از سمت غرب به کوهستان نخجیر و پارک ملی دشت کویر، از شرق به شهرستان جندق، از شمال به شهرستان‌های گرمسار و سمنان و از جنوب به جاده مواصلاتی انارک-ملاهادی محدود می‌شود.
برای رفتن به ریگ جن، چند گزینه پیش رویتان قرار دارد: از جنوب سمنان، جنوب شرقی گرمسار، یا غرب انارک می‌توانید وارد این کویر شوید.
مهمترین نکته در سفر به ریگ جن، همراهی یک کارشناس آگاه به جهت‌یابی و ستاره‌شناسی و همچنین داشتن تجهیزات کافی است، تا این تجربه به‌یادماندنی به بحران تبدیل نشود.
سفر به ریگ جن امکان‌پذیر است، ولی نیاز به اطلاعات، تجهیزات و آمادگی جسمانی و روحی بالا دارد. اولین مساله‌ای که باید به آن پرداخت، شرایط آب‌وهوایی است. بهار زمانی مناسب برای سفر به این منطقه است. برای سفر به ریگ جن باید از روزهای طوفانی و بادی چشم‌پوشی کرد.
به‌طورکلی، فصل‌های پاییز و زمستان را می‌توان بهترین زمان برای سفر به ریگ جن دانست. توصیه میکنیم که همراه با یک راهنمای محلی و با تجهیزات لازم، سفر کنید. همچنین، قبل از سفر، اطلاع‌رسانی به مراجع محلی الزامی است.
ریگ جن زیبایی‌های بی‌شماری دارد، از تپه‌های شنی گرفته تا آسمان پرستاره‌ی شب. ولی قبل از انتخاب زمان سفر، حتماً وضعیت آب‌وهوا را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که در زمان سفرتان، آسمان پُر از ستاره و بدون ابر است؛ چرا که گاهی هوا در این منطقه ابری می‌شود و زیبایی آسمان شب را برهم می‌زند.
*لطفاً توجه کنید که این فهرست بر اساس اطلاعات در دسترس تا سال 1401 تهیه شده و احتمال تغییر در آن وجود دارد. برای اطمینان از به‌روزبودن اطلاعات، پیش از سفر با مراجع محلی تماس بگیرید.
مثلث برمودای ایران در صحرای وسیع دشت لوت، یکی از گرم‌ترین و خشک‌ترین نقاط روی زمین است.
سون هدین کویرنورد و جغرافی‌دان بزرگ سوئدی در سال ۱۹۰۰ میلادی با اینکه موفق نشد تا به عنوان نخستین انسان به ریگ جن پای بگذارد، اما از حاشیه غربی و جنوبی آن عبور کرد و در کتاب کویرهای ایران به‌طورمفصل درباره آن نوشت. سی سال بعد الفرنس گابریل با ایده‌گرفتن از کتاب سون هدین به قصد سفر به این منطقه راهی ایران شد؛ اما او نیز فقط توانست از عرض ریگ جن بگذرد و شرح تجربیات خود را در کتابی با نام عبور از صحاری ایران منتشر کند.
عبور از ریگ جن تا سال ۱۳۸۰ همچنان غیرممکن بود تا اینکه بالاخره علی پارسا، کویرنورد ایرانی توانست پس از ۸ بار تلاش ناموفق با شتر راهی ریگ جن شودو آن را به‌طورکامل طی کند.
پدیده‌های غیرعادی مختلفی که از مثلث برمودای ایران گزارش کرده‌اند.
برخی از رایج‌ترین گزارش‌ها عبارتند از:
خرابی قطب‌نما: مسافران گزارش کرده‌اند که قطب‌نماها به‌طورناگهانی شروع به چرخش غیرقابل کنترل می‌کنند یا در هنگام ورود به منطقه به سمت نادرست حرکت می‌کنند.
خرابی خودرو: گزارش‌های متعددی مبنی‌بر خرابی ناگهانی خودروها یا خرابی‌های مکانیکی در حین حرکت در منطقه وجود دارد.
نقص الکترونیکی: دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه و دستگاه‌های جی‌پی‌اس اغلب در منطقه دچار اختلال شده یا به‌طورکامل از کار می افتد.
بی‌نظمی و توهم: برخی از افراد گزارش کرده‌اند که در حین حضور در آن ناحیه، احساس گیجی، سرگیجه و حتی توهم را تجربه کرده‌اند.
دور از دسترس بودن این منطقه برای اهالی بومی همیشه بسیار مرموز بوده است. مردم محلی ریگ جن را سرزمینی نفرین‌شده و پایگاه شیطان و ارواح پلید می‌دانستند و معتقد بودند هرکه پا به ریگ جن می‌گذارد، بلعیده می‌شود و دیگر بازنمی‌گردد.
علیرغم اطلاق کلمه ریگ به این منطقه که تداعی‌کننده شن‌های روان است، بیشتر مساحت ریگ جن را باتلاق‌های نمکی و کویرهای مسطح پفکی پوشانده‌اند؛ توده‌های عظیم از تپه‌های ماسه‌ای فعال و فاقد پوشش گیاهی که منطقه وسیعی را می‌پوشانند.
رسوبات نمکی و مواد فرسایشی منطقه تقریبا مشابه سایر مناطق کویر مرکزی ایران است و عمده آن از دامنه‌های فرسایش‌یافته البرز شکل گرفته است که به وسیله جریان رودخانه‌های جاری و منتهی به منطقه برجای‌مانده و به دلیل عدم وجود پوشش گیاهی، تحت تأثیر نیروی باد بستر آن دائما درحال تغییر و حرکت است.
درحالی‌که نظریه‌های فراطبیعی پیرامون مثلث برمودای ایران کم نیست، چندین توضیح علمی هم ارائه کرده‌اند. برخی از محققان بر این باورند که دمای بالای زمین در دشت لوت می‌تواند بر میدان مغناطیسی این منطقه تأثیر بگذارد و باعث اختلال در عملکرد قطب‌نما و دستگاه‌های الکترونیکی شود. برخی دیگر پیشنهاد می‌کنند که محتوای نمک زیاد در زمین می‌تواند با سیستم‌های الکتریکی وسایل نقلیه و دستگاه‌های الکترونیکی تداخل داشته باشد. بااین‌حال، در حال حاضر هیچ اتفاق نظری در میان جامعه علمی وجود ندارد و نیاز به تحقیقات بیشتری برای درک کامل پدیده‌هایی‌ست که در منطقه رخ می‌دهند.
مثلث برمودای ایران را اغلب با مثلث خوف‌ناک برمودا مقایسه کرده‌اند؛ منطقه‌ای در اقیانوس اطلس که در آن کشتی‌ها و هواپیماهای متعددی در شرایط مرموز ناپدید شده‌اند. درحالی‌که قطعاً شباهت‌هایی بین این دو منطقه وجود دارد، چندین تفاوت آشکار هم دیده می‌شود. به عنوان مثال، مثلث برمودا را با ناپدیدشدن کشتی‌ها و هواپیماها می‌شناسند، درحالی‌که مثلث برمودای ایران بیشتر با خرابی‌های مکانیکی و نقص‌های الکترونیکی معروف شده است. علاوه‌براین، مثلث برمودا در یک مسیر پرتردد عبورومرور کشتی‌ها قرار دارد، درحالی‌که مثلث برمودای ایران در منطقه‌ای دورافتاده و کم‌جمعیت در کویر ایران واقع شده است.
مثلث برمودای ایران تأثیر بسزایی بر زندگی جوامع محلی ساکن در مناطق اطرافِ آن داشته است. این منطقه به مقصدی محبوب برای گردشگران و جویندگان ماجراجویی تبدیل شده است که به دنبال تجربه‌ی پدیده‌های مرموز هستند. این امر با افزایش سفر در منطقه، منافع اقتصادی را برای جوامع محلی به همراه داشته است. بااین‌حال، هجوم گردشگران نگرانی‌هایی درباره ایمنی و اثرات زیست‌محیطی ایجاد کرده است. مقامات محلی تدابیر ایمنی و دستورالعمل‌هایی را برای مسافرانی که از منطقه بازدید می‌کنند به اجرا گذاشته‌اند و تلاشها برای به حداقل رساندن اثرات زیست‌محیطی گردشگری در حال انجام است.
اگر قصد بازدید از مثلث برمودای ایران را دارید، رعایت نکات ایمنی ضروری است. در اینجا به چند نکته برای سفری امن اشاره کرده‌ایم:
سخن پایانی
سفر به کویر ریگ جن یک تجربه منحصربه‌فرد و هیجان‌انگیز است که نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و آمادگی کافی دارد. حمل مواد غذایی و آب به اندازه‌ی کافی، استفاده از خودروی مناسب و همراه داشتن یک راهنمای محلی می‌تواند تضمینِ یک سفر موفق و بی‌خطر باشد. شما می‌توانید نظرات، پرسش‌ها، و تجربیات خود درباره این مقصد فوق‌العاده را در بخش کامنت‌ها یا نظرات به اشتراک بگذارید.
تجربه‌های شما از سفر به ریگ جن می‌تواند برای افرادی که قصد سفر به این کویر را دارند، راهگشا باشند. توصیه میکنیم پیش از سفر، از آخرین اطلاعات و شرایط محلی مطلع شوید تا سفری ایمن و لذت‌بخش را تجربه کنید. سفر به خیر!
