موزه بزرگ مصر؛ بزرگ‌ترین موزه جهان با گنجینه کامل توت‌ عنخ‌ آمون

موزه بزرگ مصر یا Grand Egyptian Museum (GEM) که در اول نوامبر سال ۲۰۲۵ افتتاح شد، به‌عنوان بزرگ‌ترین موزه جهان در زمینه تمدن مصر باستان شناخته می‌شود و در چند کیلومتری غرب قاهره، درست روبه‌روی اهرام جیزه قرار دارد. این موزه که بیش از صد هزار قطعه تاریخی را در خود جای داده، نه‌تنها سندی از شکوه مصر باستان است، بلکه یک پروژه معماری، فرهنگی، پژوهشی و گردشگری عظیم به شمار می‌رود که برای پذیرش بیش از پنج میلیون بازدیدکننده در سال طراحی شده است.

آنچه این موزه را از دیگر موزه‌های جهان متمایز می‌کند، تنها حجم آثار یا بزرگی بنا نیست، بلکه نمایش کامل گنجینه توت‌عنخ‌آمون برای نخستین‌بار در تاریخ، وجود یک مرکز مرمت پیشرفته با ۱۹ آزمایشگاه علمی، معماری الهام‌گرفته از هندسه اهرام، و تبدیل شدن کل مجموعه به یک مقصد فرهنگی_تفریحی کامل است؛ نه یک ساختمان صرفاً جهت نمایش آثار تاریخی.

🏛️ معماری موزه بزرگ مصر

موزه بزرگ مصر در زمینی به وسعت حدود ۴۹۱ هزار متر مربع ساخته شده. از این مساحت، نزدیک به ۴۵ هزار متر مربع تنها به سالن‌های نمایش آثار تاریخی اختصاص دارد، که آن را به یکی از بزرگ‌ترین فضاهای موزه‌ای سرپوشیده در جهان تبدیل کرده است.

معماری ساختمان بر پایه هندسه مثلثی طراحی شده؛ هندسه‌ای که به‌صورت آگاهانه از ساختار اهرام جیزه الهام گرفته شده است. نمای ساختمان از مجموعه‌ای از مثلث‌های بزرگ و کوچک تشکیل شده که در کنار هم، یک سطح چندلایه شبیه هرم های باستانی مصر ایجاد می‌کنند. گویی این مجموعه از دل همان تمدن سربرآورده است، نه این که قرن‌ها بعد در کنار آن ساخته شده باشد.

ورودی اصلی موزه نیز نقش مهمی در هویت بصری آن دارد. بازدیدکننده هنگام ورود با مجسمه عظیم ۸۳ تنی رامسس دوم روبه‌رو می‌شود؛ اثری که به‌عنوان نخستین ملاقات تاریخی با موزه است. پس از آن، بازدیدکننده وارد «پله یا دَرَج عظیم» می‌شود؛ فضایی چندطبقه که ۵۹ اثر سنگی بسیار بزرگ از دوران مختلف تاریخ مصر باستان، از جمله مجسمه‌های فراعنه، در آن به نمایش گذاشته شده است.

نورپردازی فضای داخلی و بیرونی موزه بر اساس زاویه تابش خورشید در زمان غروب طراحی شده است؛ به‌گونه‌ای که رنگ طلایی نور، یادآور شن‌های صحرا و غروب پشت اهرام باشد. وجود فضاهای سبز، درختان نخل، مسیرهای پیاده‌روی، و دید مستقیم به اهرام، همگی بخشی از فلسفه طراحی ایجاد حس «سفر در زمان» از موزه به عصر فراعنه، فقط با چند قدم فاصله بوده‌اند.

تاریخچه ساخت و افتتاحیه موزه بزرگ مصر

موزه بزرگ مصر (Grand Egyptian Museum) یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های فرهنگی و باستان‌شناسی قرن بیست‌و‌یکم است که با هدف نمایش شکوه تمدن باستانی مصر و حفاظت از آثار گران‌بهای آن ساخته شده است. ایده‌ی احداث این موزه در اوایل دهه ۲۰۰۰ مطرح شد تا جایگزین موزه قدیمی میدان التحریر شود و گنجینه‌های ارزشمند، به‌ویژه آثار توت‌عنخ‌آمون، در محیطی مدرن، ایمن و مجهز نگهداری شوند.

پروژه ساخت موزه در سال ۲۰۰۲ میلادی آغاز شد و در زمینی به مساحت حدود ۵۰۰ هزار متر مربع در مجاورت اهرام جیزه شکل گرفت. ساختمان اصلی موزه خود بر روی زمینی به وسعت ۳۲ هزار متر مربع ساخته شده و حدود ۱۰ متر پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد.
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این مجموعه، تونلی به طول ۳۰۰ متر است که بین مرکز ترمیم آثار باستانی و خود موزه ایجاد شده تا جابه‌جایی اشیای تاریخی به‌صورت ایمن و بدون آسیب انجام شود.

با وجود تأخیرهایی ناشی از شرایط مالی و بحران‌های جهانی، مراحل ساخت در دهه ۲۰۲۰ به پایان نزدیک شد و طبق برنامه، افتتاح رسمی در نوامبر ۲۰۲۵ انجام شد.

مركز مرمت موزه مصر

در قلب مجموعه، مرکز مرمت موزه بزرگ مصر قرار دارد که یکی از پیشرفته‌ترین مراکز حفاظت آثار در خاورمیانه است. این مرکز شامل ۱۹ آزمایشگاه تخصصی است که هرکدام وظیفه‌ی بازسازی نوع خاصی از آثار باستانی را برعهده دارند، از جمله:

• آزمایشگاه سفال، شیشه و فلزات: مخصوص ترمیم ظروف و مجسمه‌های غیرآلی.
• آزمایشگاه چوب: ویژه‌ی بازسازی آثار چوبی مانند تابوت‌ها، مجسمه‌ها، مبلمان تدفینی و کشتی‌های آیینی.
• آزمایشگاه سنگ: مخصوص ترمیم قطعات بزرگ سنگی و مجسمه‌های عظیم.
• آزمایشگاه میکروبیولوژی: جهت شناسایی و مهار میکروارگانیسم‌هایی که باعث تخریب آثار می‌شوند.
• آزمایشگاه میکروسکوپ الکترونی: برای آماده‌سازی نمونه‌ها پیش از ارسال به بخش‌های تحقیقاتی دیگر.
• آزمایشگاه مومیایی‌ها (بقایای انسانی): برای ترمیم مومیایی‌های انسان و حیوان، به‌ویژه پرندگان مقدس همچون ابومنجل (ایبس) که نماد خدای «حورس» در مصر باستان است.

هزینه کل پروژه بیش از یک میلیارد دلار برآورد شده که از طریق دولت مصر، وام‌های آژانس همکاری بین‌المللی ژاپن (JICA) و مشارکت نهادهای فرهنگی جهانی تأمین شده است. بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در طراحی نورپردازی، حفاظت فنی و فناوری‌های امنیتی موزه مشارکت داشته‌اند.

👑 نمایش کامل گنجینه توت‌عنخ‌آمون در موزه بزرگ مصر

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های موزه بزرگ مصر، و دلیل اصلی توجه جهانی به آن، نمایش کامل‌ترین مجموعه آثار مرتبط با توت‌عنخ‌آمون است؛ مجموعه‌ای شامل بیش از ۵۳۰۰ قطعه باستانی که پس از کشف مقبره او در دره پادشاهان در سال ۱۹۲۲، هرگز در یک مکان واحد جمع نشده بود.

برای نخستین‌بار، از نقاب طلایی مشهور پادشاه نوجوان گرفته تا تخت سلطنتی، ارابه‌های جنگی، جواهرات سلطنتی، ابزار مذهبی، اشیای زندگی روزمره و حتی خنجری که از فلز شهاب‌سنگ ساخته شده، همگی در یک سالن اختصاصی و با استانداردهای نمایش موزه‌ای مدرن در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.

امکانات و بخش‌های فعال موزه بزرگ مصر

موزه بزرگ مصر به‌عنوان یک پروژه فرهنگی چندمنظوره طراحی شده است و تنها به نمایش آثار تاریخی محدود نمی‌شود. این مجموعه امروز شامل بخش‌های زیر است:

• سالن‌های نمایش دائمی و فصلی
• کتابخانه تخصصی مصرشناسی (Egyptology)
• سینمای سه‌بعدی و مرکز همایش‌ها
• رستوران‌ها، کافه‌ها و فروشگاه‌های فرهنگی
• باغ موزه‌ای با چشم‌انداز مستقیم به اهرام جیزه
• مسیرهای پیاده‌روی و فضاهای عمومی باز
• امکانات کامل برای افراد دارای معلولیت جسمی
•  تابلوهای راهنما و توضیحات به سه زبان: عربی، انگلیسی، هیروگلیف

بازدید از این موزه و مشاهده ترکیبی فوق‌العاده از تاریخ، معماری، روایت دیجیتال، نور، تصویر و فضا؛ تجربه‌ای‌ست که باعث شده گردشگران نه یک ساعت، بلکه نیم روز کامل برای بازدید از آن اختصاص دهند.

🕓 ساعات کاری موزه بزرگ مصر (Grand Egyptian Museum Opening Hours)

بخش	روزهای فعالیت	ساعات بازدید
ساختمان موزه (Museum Complex)	هر روز به‌جز شنبه و چهارشنبه	۸:۳۰ صبح تا ۷:۰۰ عصر
سالن‌های نمایش (Exhibition Halls)	هر روز به‌جز شنبه و چهارشنبه	۹:۰۰ صبح تا ۶:۰۰ عصر

سفر بصری به موزه بزرگ مصر

موزه بزرگ مصر نه تنها یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های جهان، بلکه تجربه‌ای مدرن و تعاملی از تاریخ باستان مصر را ارائه می‌دهد. بازدیدکنندگان می‌توانند در محیطی وسیع و طراحی‌شده با جزئیات دقیق، سفر بصری از دوران فراعنه تا هنرهای مدرن مصری را تجربه کنند. در ادامه می‌توانید ویدئو رسمی موزه بزرگ مصر را مشاهده کنید تا نمایی واقعی از فضاها، آثار و طراحی موزه به دست آورید.

🚍 دسترسی و حمل‌ونقل به موزه بزرگ مصر

موزه بزرگ مصر (Grand Egyptian Museum) در نزدیکی اهرام جیزه و در حاشیه غربی قاهره واقع شده است؛ موقعیتی استراتژیک که بازدید از موزه و اهرام را به تجربه‌ای یکپارچه برای گردشگران تبدیل می‌کند. فاصله‌ی موزه تا مرکز شهر قاهره حدود ۲۰ کیلومتر است و با وسایل حمل‌ونقل عمومی یا خودرو شخصی به‌راحتی قابل دسترسی است.

مسیرهای رسیدن از مرکز قاهره به موزه بزرگ مصر

• مترو: نزدیک‌ترین ایستگاه مترو، ایستگاه الهرم (Al-Haram) است. از آنجا می‌توانید با تاکسی یا اتوبوس به‌راحتی به موزه برسید.
• اتوبوس: خطوط اتوبوس قاهره–جیزه به سمت اهرامات، در مسیر خود از نزدیکی موزه عبور می‌کنند.
• تاکسی و تاکسی آنلاین: استفاده از سرویس‌هایی مانند Uber و Careem رایج‌ترین و راحت‌ترین روش دسترسی برای گردشگران است.
• تورهای گردشگری: اغلب تورهای شهری قاهره بازدید از موزه بزرگ مصر را در کنار اهرامات در برنامه‌ی خود دارند.

🅿️ پارکینگ

در مجموعه‌ی موزه بزرگ مصر پارکینگ وسیع برای خودروهای شخصی و اتوبوس‌های توریستی در نظر گرفته شده است. امکانات رفاهی شامل خدمات راهنمای بازدیدکننده، مسیرهای مخصوص ویلچر، فروشگاه‌های سوغات و رستوران‌ها نیز در نزدیکی ورودی اصلی قرار دارند.

موقعیت مکانی موزه بزرگ مصر روی نقشه در نزدیکی اهرام ثلاثه

آدرس دقیق موزه در منطقه الجیزه، در جاده «فیصل – الهرم» قرار دارد و چشم‌اندازی فوق‌العاده به اهرام سه‌گانه دارد.

Giza Governorate, Egypt – near the Pyramids of Giza

 جمع‌بندی

موزه بزرگ مصر نمادی از شکوه و عظمت تمدن باستانی مصر است که بیش از ۱۰۰ هزار اثر تاریخی را در محیطی مدرن، ایمن و آموزشی به نمایش می‌گذارد. از گنجینه کامل توت‌عنخ‌آمون گرفته تا مرکز پیشرفته ترمیم آثار باستانی، هر بخش این موزه تجربه‌ای منحصر به فرد از تاریخ، هنر و فناوری ارائه می‌دهد.

با طراحی معماری الهام‌گرفته از اهرام جیزه، تونل‌های ایمن برای جابجایی آثار و امکانات رفاهی پیشرفته، موزه بزرگ مصر یک مقصد گردشگری جهانی محسوب می‌شود و بازدیدکنندگان را به سفری فراموش‌نشدنی در دل تاریخ باستان می‌برد.

سوالات متداول